Open Interview: Pascal van den Bekerom, Operations Manager bij Van Kaathoven en Guido Kramer, Directeur bij veyzle Interview

Ze zitten in je afstandsbediening, powerbank, fietslampje en verjaardagskaart: batterijen zijn niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Ook de lachgascilinders zijn tegenwoordig overal, dankzij de groeiende populariteit van het partymiddel.  

Ben je klaar met zo’n product, dan gooi je het in de prullenbak. Toch? Daar begint de ellende voor de afvalbranche, want de gevolgen ervan zijn desastreus. Pascal van den Bekerom (manager operations bij Van Kaathoven) en Guido Kramer (directeur van veyzle) vertellen erover.

Wat zijn Van Kaathoven en veyzle voor bedrijven?
Pascal: “Van Kaathoven is een afvalspecialist, gevestigd in Brabant en Limburg. We verwerken en beheren afval en regelen de inzameling. Dit betreft allerlei afvalstromen, zoals rest, hout en plastic, maar ook composteerbaar afval.” Guido: “veyzle verwerkt papier en kunststof, die bijvoorbeeld via grote productiebedrijven binnenkomen. Wij maken van deze stromen grote balen voor de industrie. Beide bedrijven vallen onder het moederbedrijf Ortessa.”   

Waarom zijn batterijen en lachgascilinders een probleem voor de afvalbranche?
“Als deze producten in het afval terechtkomen kunnen er branden ontstaan tijdens de inzameling in de afvalwagen, maar ook in de fabriek tijdens de afvalverwerking. Vooral een lithiumbatterij kan zelf ontbranden. Daar is maar een vonkje voor nodig en dan is het soms al raak”, vertelt Pascal. “Onlangs was er midden in het centrum van Roermond nog brand in een wagen door een smeulende powerbank. Daar hebben ze de hele wagen op straat moeten legen en de inhoud moeten blussen.” 

Guido geeft nog een paar voorbeelden van mogelijke calamiteiten: “In Uden ontstond brand in een papierhoop tijdens het aanschuiven van het geheel. Dat kwam ook door een vonkje van een batterij. En een verbrandingsoven kan zwaar beschadigen als er een lachgascilinder in terechtkomt.”  

Wat is de impact van dit probleem op de branche?
Volgens Pascal is de impact enorm en kosten die hieruit voortvloeien gigantisch. “Je moet het hele verwerkings- en productieproces vaak wel weken stilleggen. Al die tijd ben je kwijt aan herstelwerkzaamheden. Guido: ''Ook betalen we vanwege de risico’s torenhoge verzekeringspremies.”  

Pascal vervolgt: “Een inzamelvoertuig kost rond de 250.000 euro. In Roermond was de wagen zélf gelukkig niet beschadigd door adequaat optreden van het team, maar er was wel een kraanvoertuig nodig om het achtergebleven afval op te ruimen. Plus schoonmakers om de straat schoon te spuiten. Het belangrijkste van alles is nog wel dat de veiligheid van medewerkers in het geding komt.”

“De verantwoordelijkheid ligt bij de hele keten: overheid, producent, burger en afvalbedrijf"

Waar ligt volgens jullie de verantwoordelijkheid voor dit probleem?
Pascal: “De verantwoordelijkheid ligt bij de hele keten: overheid, producent, burger en afvalbedrijf. Zo heeft de overheid de verplichting om bepaalde regels op te stellen en te handhaven. Bijvoorbeeld batterijen in verjaardagskaarten zouden verboden moeten worden, omdat die erin verstopt zijn en makkelijk bij het oud papier belanden.”  

Guido: “Tegenwoordig weten consumenten ook niet altijd waarin batterijen verwerkt zijn. Zij moeten zich er dus bewust van worden. De verantwoordelijkheid om die informatie te geven ligt bij de producent. Burgers zijn ervoor verantwoordelijk om hun afval goed te scheiden. Géén batterijen bij het afval gooien dus!” 

En hoe zit dat dan met lachgascilinders?
Sinds vorig jaar is er een verbod op lachgascilinders. Zo wil de overheid het gebruik van lachgas reduceren. Maar door dit verbod mag je die cilinders niet meer inleveren voor statiegeld. Het gevolg? Guido: “Ze belanden vaker bij het huisvuil en veroorzaken daardoor explosies bij afvalverwerkers.”  

Pascal: “Bij de overheid zouden ze veel beter na moeten denken wat de gevolgen zijn van deze maatregel. Het probleem belandt nu vooralsnog bij de afvalverwerkers.” 

Wat doet de afvalsector om het zelf op te lossen?
“Bij recyclingbedrijven batterijen uit een afvalstapel plukken, is als zoeken naar een speld in een hooiberg. Om dat waar te maken zijn enorme investeringen nodig”, volgens Guido. “Het is onmogelijk om allerlei scheiders, machines en metaaldetectors in te zetten.” 

Wel zijn er andere initiatieven. De Europese brancheorganisatie van particuliere afvalbeheerders (FEAD) is bezig met het opstellen van regels voor lithiumbatterijen. Mensen uit alle hoeken van de sector delen kennis met elkaar. Inspecties worden opgeschroefd.  

Pascal: “Het Afval Energie Bedrijf (AEB) in Amsterdam heeft het afgelopen najaar een inleverpunt opgezet waarbij iedereen vijf euro statiegeld kreeg voor het inleveren van lachgascilinders. De kosten voor zo’n initiatief zijn vaak goedkoper dan het vergoeden van de schade.” Het was een geslaagd experiment, met tachtigduizend ingezamelde lege cilinders. Toch stopte het bedrijf onlangs met de proef. 

Volgens Pascal en Guido is dit alles ook lang niet genoeg. Guido: “Met initiatieven als die van het AEB zijn de kosten en moeite alsnog alleen voor de afvalsector.” Pascal vult aan: “Vaak denk ik: gaat de zoveelste campagne nu echt werken? We kunnen het niet alléén oplossen.” Dit is precies de reden waarom de AEB de proef stopte. 

“Vaak denk ik: gaat de zoveelste campagne nu echt werken? We kunnen het niet alléén oplossen!"

Hoe kunnen we het probleem dan wél met elkaar tackelen?
Pascal: “Meer preventiemaatregelen en meer bewustwording. Het moet in eerste instantie simpelweg niet bij het afval terechtkomen. Batterijen zullen er steeds meer komen; daarom is de investering aan de voorkant hard nodig.” 

Dat klinkt abstract, hoe ziet dat er concreet uit?
“Het probleem is complex, anders was het al opgelost. Maar denk bijvoorbeeld aan het erbij betrekken van grote supermarktketens. Zet daar bijvoorbeeld tonnen neer waarin je batterijen kunt gooien, voor statiegeld dat je in de supermarkt weer besteedt”, aldus Guido. “Kijk als producent kritischer naar je product. Geef op de verpakking aan dat er batterijen in zitten, en dat die niet bij het huisafval mogen.”  

Guido: “Voor de burgers luidt de boodschap dat ze hun afval moeten scheiden. Daarvoor kan de overheid ook strengere maatregelen treffen.” 

“Kijk als producent kritischer naar je product."

Aan wie wil je nog vragen stellen?
Guido: “Aan alle partijen uit de keten. In hoeverre ben je bekend met het probleem? Ben je je bewust van de impact van je keuze? Wat gebeurt er als je als burger een batterij argeloos bij het huisvuil gooit? Wat zijn de gevolgen als je als producent lampjes ‘voor de leuk’ toevoegt aan je kaarten? Of als de overheid lachgascilinders verbiedt?”  

Pascal sluit af: “De keuze van burgers kan een slopend effect op de afvalbranche hebben. Ik denk dat het beter wordt als ze zich daarvan bewust worden.”